Sự liên quan giữa u nang buồng trứng và vô sinh

Không phải tất cả các u nang buồng trứng đều gây vô sinh, mà chỉ một số u nang như lạc nội mạc tử cung hay đa nang buồng trứng có nguy cơ này. Ước tính rằng 40% vô sinh không rõ nguyên nhân là do lạc nội mạc tử cung.

Đa nang buồng trứng là bệnh khá phổ biến và chiếm 80% số trường hợp gây vô sinh ở nữ. Ước tính cứ 10 phụ nữ trong độ tuổi sinh sản thì có 1 người bị đa nang buồng trứng. Vì vậy, việc thăm khám và điều trị sớm sẽ có cơ hội cải thiện khả năng mang thai.

U nang buồng trứng là một túi chứa đầy chất lỏng trong buồng trứng. Thường thì chúng không gây ra bất kỳ triệu chứng gì. Đôi khi chỉ có cảm giác như đầy hơi, đau bụng dưới hoặc đau lưng dưới. Phần lớn các u nang là vô hại. Nếu u nang bị vỡ hoặc gây ra xoắn buồng trứng, nó có thể gây đau dữ dội, khi đó sẽ có một số triệu chứng như nôn mửa, cảm thấy muốn ngất xỉu.

Thông thường u nang buồng trứng được quan sát đơn giản theo thời gian. Nếu chúng gây đau, các loại thuốc như paracetamol (acetaminophen) hoặc ibuprofen có thể được sử dụng để làm giảm các triệu chứng này. Kiểm soát sinh sản nội tiết tố có thể sử dụng để ngăn ngừa u nang tiếp theo ở những người thường xuyên bị ảnh hưởng. Nếu những u nang buồng trứng này mà không biến mất trong vòng vài tháng hoặc trở nên to hơn, trông khác thường hoặc gây đau đớn thì chúng có thể phải được loại bỏ bằng một cuộc phẫu thuật.

Hầu hết phụ nữ trong độ tuổi sinh sản phát triển u nang nhỏ mỗi tháng. U nang lớn gây ra vấn đề chỉ xảy ra ở khoảng 8% phụ nữ trước khi mãn kinh. U nang buồng trứng có ở khoảng 16% phụ nữ sau mãn kinh và nhiều khả năng bị ung thư.

Video đề xuất:

U nang buồng trứng có nguy hiểm?

Khoảng 25% phụ nữ bị vô sinh ít xảy ra hoặc có rụng trứng. Những phụ nữ này thường có chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh nguyệt. Sự rụng trứng có thể bị phá vỡ bởi những thay đổi khi một số hormone được giải phóng từ vùng dưới đồi (một phần của não, giải phóng hormone gonadotropin [GnRH]) và tuyến yên (một tuyến gần đáy não, giải phóng hormone luteinizing [LH]). LH và hormone kích thích nang trứng (FSH) báo hiệu trứng phát triển và được phóng ra khỏi buồng trứng.

Các vấn đề cản trở việc phát hành LH và FSH bình thường bao gồm: chấn thương vùng dưới đồi (một phần của não hoạt động với tuyến yên), khối u tuyến yên, thể trạng quá gầy hoặc quá nặng, tập thể dục quá nhiều, căng thẳng cực độ. Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác như: các điều kiện nội tiết tố ảnh hưởng đến khả năng rụng trứng, các vấn đề về đường sinh sản, tuổi mang thai của người phụ nữ.

Có một vài loại u nang liên quan đến giảm khả năng sinh sản. Trên thực tế, sự ảnh hưởng này phụ thuộc vào loại u nang buồng trứng mà người bệnh mắc phải.

• Lạc nội mạc tử cung:

Lạc nội mạc tử cung là một ví dụ về căn bệnh có thể gây ra u nang buồng trứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi mô nội mạc tử cung, lớp niêm mạc tử cung bắt đầu phát triển ở nhiều nơi khác, như bên ngoài tử cung hoặc ống dẫn trứng. Kết quả dẫn đến lạc nội mạc tử cung, hình thành mô này phát triển trong buồng trứng.

Lạc nội mạc tử cung thường có kích thước từ dưới 2,5cm đến hơn 15cm và thường chứa đầy máu sẫm màu. Mặc dù bác sĩ không chắc chắn 100% về việc các u nang buồng trứng này ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như thế nào, nhưng họ biết rằng lạc nội mạc tử cung có liên quan chặt chẽ đến vô sinh.

Một số nghiên cứu chứng minh rằng những phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung nhẹ thậm chí chỉ có 2-4% cơ hội mang thai mỗi tháng (so với 15-20% cơ hội phụ nữ khỏe mạnh). Các chuyên gia ước tính rằng 40% vô sinh không rõ nguyên nhân là do lạc nội mạc tử cung.

• Buồng trứng đa nang:

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), là sự mất cân bằng nội tiết tố gây ra nhiều u nang buồng trứng nhỏ, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản với tỷ lệ cao. Trong buồng trứng đa nang, trứng bắt đầu phát triển trong điều kiện chu kỳ rụng trứng không bao giờ đủ chín. Vì vậy, không có trứng nào được phóng ra khỏi buồng trứng.

Việc thiếu rụng trứng mãn tính làm thay đổi nồng độ hormone - đóng vai trò quan trọng trong quá trình rụng trứng và hội chứng buồng trứng đa nang thường liên quan đến mức độ hormone nam cao hơn được gọi là hội androgen. Đây không phải là u nang buồng trứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản trong các trường hợp mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Thực tế là phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang sẽ không rụng trứng, điều đó sẽ ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh. Bởi vì rụng trứng là điều cần thiết để có thai tự nhiên.

Những loại u nang buồng trứng nói chung không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản bao gồm:

• U nang chức năng: Chẳng hạn như u nang hoàng thể - là loại u nang buồng trứng phổ biến nhất. Các u nang chức năng hình thành trong một chu kỳ kinh nguyệt bình thường và không gây ra hoặc góp phần gây vô sinh. Trong thực tế, các u nang chức năng thực sự chỉ ra rằng các chức năng cần thiết dẫn đến khả năng sinh sản đang diễn ra.
• U nang là sự tăng trưởng trong buồng trứng phát sinh từ bề mặt của buồng trứng. Mặc dù nó có thể được yêu cầu điều trị, nhưng nó không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• U nang da: Những u nang rắn này chứa mô - như da, tóc hoặc thậm chí là răng - thay vì chất lỏng. U nang da không liên quan đến vô sinh.

Với những u nang buồng trứng có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản thì cần phải có phác đồ điều trị sớm và sau điều trị sẽ có cơ hội cải thiện được khả năng sinh sản. Việc kiểm soát sinh sản nội tiết không có ảnh hưởng lâu dài đến khả năng sinh sản. Phẫu thuật hầu như luôn gây tổn hại cho một số trứng khỏe mạnh và các biến chứng có thể dẫn tới cần phải cắt bỏ toàn bộ buồng trứng.

Nếu đã được chẩn đoán mắc u nang buồng trứng và lo lắng về việc mang thai, hãy nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra sớm. Bác sĩ sẽ thảo luận về các lựa chọn điều trị có thể cải thiện cơ hội mang thai.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org

XEM THÊM:

• Biến chứng của u nang buồng trứng
• U nang buồng trứng có thai được không?
• U nang buồng trứng kích thước bao nhiêu thì mổ?